Pistantrofobi Nedir? Güvenme Korkusu Neden Yaşanır?

Günümüzde ikili ilişkiler çeşitli sebeplere bağlı olarak giderek daha zor bir hal alıyor. Bu ilişkiler özellikle romantik bir hal almaya başladığı zaman bazı sorunlar daha net biçimde gün yüzüne çıkmaya başlıyor. Yaşanan travmalara ve hissedilen duygulara bağlı olarak bir kişiye güvenebilmek herkes için sanıldığı kadar kolay olmuyor.

Güven herkes için farklı anlamlar içerdiği için, ikili özel ilişkilerde kişilerin davranışları da değişiklik gösterebiliyor. Bazı kişiler ikili ilişkilerde ilk etapta ilişkilerine sonsuz bir güvenle başlarken, bazıları tüm kredilerini daha sonra kullanmayı tercih ederek güven konusunda çok daha yavaş hareket ederler. Ancak bazı kişiler ise güven denildiği zaman bulundukları ortamdan koşarak uzaklaşmak istiyorlar. Bu kişiler için güven ciddi bir problem olarak ifade ediliyor. Hatta zaman zaman fobi olarak değerlendirildiği için tıp dilinde bu korkunun bir ismi de bulunuyor. Pek çok kişinin yaşamış olduğu bir kişiye güvenme korkusunun adı pistantrofobi olarak ifade edilir. Peki pistantrofobi tam olarak ne anlama geliyor ve insan ilişkilerini nasıl etkiliyor?

Pistantrofobi Ne Anlama Geliyor?

Kişiler geçmişte yaşadıkları ilişkilerine ve yaşamış oldukları kötü anılara göre çeşitli korkular yaşayabiliyorlar. Bu korkulardan birisi de güvenme korkusu olarak ifade ediliyor. Bazı kişilerin yaşamış oldukları travmalara göre başka insanlara güvenme konusunda ciddi endişeler yaşayabiliyorlar. Bu durum tıp dilinde uzmanlara göre bir kaygı bozukluğu olarak ifade ediliyor.

Zaman içerisinde kişilerde fobiye dönüşebilen bu duygunun aslında temeli oldukça mantıksız ve aşırı korkuya bağlıdır. Zaman zaman ortada gerçek bir tehdit olmamasına rağmen kişinin kafasında kurdukları ve yaşamaktan korktukları duygular tetikleyici olarak ifade edildiğinden kişilerden hızla uzaklaşmaya başlarlar.

Fobiler önemli ya da önemsiz görülse de kişilerin yaşantılarını olumsuz şekilde etkileyebilir. Hatta normal bir günlük rutin yaşamalarını engeller. Bir süre sonra içerisindeki korku ve endişelerle başa çıkmak için mücadele veren kişilerin kendilerine olan saygıları da azalır ve insan ilişkilerini istemeden sınırlandırabilirler. Geçmişte ilişkilerine acı verici bir şekilde son veren ya da çeşitli travmatik olaylar yaşayan kişilerin sonraki ilişkilerinde bu tür korkular yaşayabilecekleri düşünülüyor. Benzer hisleri ya da acı olayları yeniden yaşamak istemeyen kişilerin yeni ilişkilere kapılarını en başında kapattıkları ve bu sebeple korkuları yüzünden kendilerini sürekli olarak sınırlandırdıkları biliniyor. Ancak uzun vadede kişi kendini sürekli olarak dışarıya karşı kapattığı için yaşanması mümkün olan güzel ilişkiler ve anları da elinin tersiyle itmiş oluyor. Bu gelecekte daha büyük mutsuzluklara neden olabiliyor.

Güvenme Korkusu Belirtileri Nelerdir?

Uzmanlar pek çok fobinin anlamının ayrı olmasına rağmen taşınan belirtilerin benzer olduğuna işaret ediyorlar. Ancak yine de belirtiler kişilerin kendi yaşantılarına, karakterlerine ve olaylara vermiş oldukları tepkilere göre de farklılık gösterebileceği ifade ediliyor. Pistantrofobi yaşayan kişilerde görülen belirtiler uzmanlar tarafından açıklandı. İşte o belirtiler;

• Güvenme korkusu ve fobisi yaşayan kişiler sürekli olarak yaşadıkları ikili ilişkileri kendileri için tehdit olarak görürler. Mantıksız olmasına rağmen sürekli olarak iletişim halinde oldukları kişilere karşı yoğun bir endişe ve panik duygusu taşırlar. Bu duygular zaman zaman aşırı olarak da değerlendirilebilir.
• Güvenme korkusu yaşadıkları kişilerden sürekli olarak kaçmak ve uzak kalmak isterler. Zaman zaman bu duygu yaşanılan bir olaya karşı da gerçekleşebilir. Böyle durumda ortamdan uzaklaşmak ve hatta arkalarına bile bakmadan kaçmak için çeşitli planlar yaparlar.
• Fobilerin benzer belirtilerinden birisi de titreme ve nefes darlığıdır. Bu kişiler fobileri devreye girdikten sonra kendilerini kapana kısılmış gibi hissederler. Kalp atışları ellerinde olmadan hızlanmaya başlar. Anksiyete ve panik atak belirtilerine benzer olan bazı belirtiler yaşamaya başlarlar ve bu belirtiler günlük yaşantılarını olumsuz olarak etkilemeye başlar.
• Kişiler güvenme korkuları nedeniyle potansiyel olarak başlayabilecek ve iyi gidebilecek olan ilişkilere başlamaktan kaçınırlar. Böyle bir durumda başladıkları ilişkileri kendi davranışları sebebiyle bozarlar.
• İkili ilişkilere sebebiyet verebilecek olan her türlü diyalog ve konuşmadan kaçınırlar ve kendilerini sürekli olarak geri çektikleri için bir süre sonra yalnızlaştırırlar.
• Kendileri romantik ilişkiler konusunda son derece başarısız ve isteksiz oldukları için çevrelerinde yaşanan ilişkiler konusunda da anlayışsız davranabilirler. Böylece arkadaşlık ilişkileri de sosyal yaşamlarında bozulabilir.
• Yaşanabilecek her türlü romantik ilişkiyi henüz başlamadan, farkında olarak ya da olmadan kaçırırlar.

Güvenme Korkusu Neden Yaşanır?

Pistantrofobi olarak ifade edilen güvenme korkusu, diğer fobilere benziyor. Geçmişte yaşanan bir olay ya da iletişime geçilen bir kişinin yaşattıkları ile tetiklenerek ortaya çıkmaktadır. Kişinin hayatında travmaya sebep olan bir olayın ardından meydana gelir. Genellikle gençlik ve çocukluk dönemlerinde yaşanan bazı travmatik olayların etkisi ile birlikte ortaya çıkmaktadır.

Herkes hayatının bir döneminde, kendini kötü hissettiği, acı dolu anlarla hatırladığı kötü bir ilişkiden geçmiştir. Bu ilişkiler zaman zaman bazı kişilerde sanıldığından çok daha derin izler bırakabilir. Reddedilmek, incitilmek, ihanete uğramak kişinin kendisini kapatmasına neden olabilir.

Güvenme korkusunun yaşanıp yaşanmadığını anlamak, sorunun çözülmesi açısından son derece önemlidir ve aslında sürecin ilk adımıdır. Bu tür fobileri kişilerin kendi kendilerine anlamlandırmaları, yoğun duygular içerisindeyken pek mümkün olmayabiliyor. Akıl sağlığı uzmanları tarafından teşhis edilmesi halinde izlenecek yollar da belirlenebilir. Pistantrofobi yaşayan kişiler genellikle karşılarına çıkan kişilere hemen güvenemezler ve sürekli şüpheci bir yaklaşım içindedirler. Etrafında fazla insan istemedikleri gibi kendileri ile sıklıkla zaman geçirirler. Mutlu bir ilişki bu kişiler için son derece uzak bir ihtimaldir. Kendilerini çoğu zaman mutlu ve sürdürülebilir bir ilişki içinde hayal etmezler. Genellikle olaylara negatif yaklaşırlar ve iyi şeyler yaşanacağına dair inançları yoktur.

Durumun tedavi edilmesi ve sürecin iyileştirilmesi için sorunun teşhis edilmesi ve sürecin ne kadar zamandır devam ettiğinin bulunması gerekiyor. Aile öyküsü, yaşanan travmalar ve kişinin ruh sağlığının da bu süreçte değerlendirilmesi önemlidir. Bu açıdan uzman bir yardım almak zaman zaman iyi gelebilir.

Pistantrofobi Nasıl Tedavi Edilir?

Fobilerle mücadele edebilmek için terapi oldukça faydalı bir süreçtir. Genellikle davranış değişiklikleri uzman kişiler tarafından gözlemlenir. Kişilerin romantik ilişki anlayışlarını nasıl anlamlandırdıklarını anlamak için dinledikten sonra, korkuları ile başa çıkabilmeleri için bazı deneysel yöntemler denenebilir. Öncelikli olarak kişilerin depresyon ve anksiyete gibi sorunları olup olmadığına da bakılır. Bu durumlar birleştiği zaman sadece terapi yeterli olmayabilir. Bunun için ilaç tedavisi de sürece dahil edilebilir. Ardından kaygı ve endişelerin son bulması için kişilerin kendilerini bundan sonraki hayatlarında da sakinleştirebilecekleri yöntemler öğretilir. Ancak tedavi kişiye özeldir ve herkes için belirlenen yöntemler farklı olabilir. Bu durumda terapi süresi ve terapiden alınan verimde kişiye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ancak bir uzmanla ilerleyen kişilerin daha kısa sürede iyileşme gösterdikleri ortaya çıktı.