Otizm nedir? Neden olur?

Otizm nedir? Aslında birçok insanın yanılgıya düştüğü konu otizmin ne olduğunu bilmemekte yatmaktadır. Otizm doğuştan gelen, bulaşmayan ve kesin bir tedavisi olmayan nörolojik gelişim bozukluğudur. Uygun kişilerden yardım alınarak yaşam standartları artabilen bu bireylerin belli başlı karakterize özellikleri söz konusudur. Yazımızda otizm neden olur? ve otizmin belirtileri nelerdir? Gibi soruların cevaplarını kaleme aldık.

İlginizi çekebilir: Emzirmenin anne ve bebek için faydaları

Otizm nedir?

Otizm, iletişimde normalin dışında davranışlar, sosyal etkileşimde zorluk (veya yokluk) ve davranış değişiklikleri oluşturan, genellikle 12 ila 24 aylık arasında tanımlanan bir çocuğun nörolojik gelişim bozukluğudur.

Otizmli kişiler, vücutlarını ileri geri sallamak gibi tekrarlayan davranışlar sergileyebilmelerinin yanı sıra, az göz teması kurma, konuşmada veya fikir ve duyguları ifade etmede zorluk çekme ve sosyal durumlarda rahatsız olma gibi bazı belirli özelliklere sahip olabilirler. Bunlar uzun süreli tekrarlanan davranışlardır.

Otizmin bir hastalık olmadığını, tedavisi olmamasına rağmen ilerleyen yaşla birlikte kötüleşmeyen farklı bir ifade ve tepki verme biçimi olduğunu vurgulamak önemlidir. Ancak tanı ne kadar erken konur ve tedaviye başlanırsa kişinin yaşam kalitesi ve özerkliği o kadar iyi olur.

Otizmin belirtileri nelerdir?

Otizmin diğer durumlardan ayırt edilen bazı karakterize durumları söz konusudur. Bu belirtiler şu şekildedir:

• Sosyal etkileşimde zorlanma. Az göz teması, yüz ifadesi veya jestleri sürdürme, arkadaş edinmede zorluk çekme ve fikir ve duyguları ifade edememek.
• Bir konuşmayı başlatmada veya sürdürmede zorluk yaşama, diğer insanların bakış açısını anlamama, konuşma şekillerini, mizah veya alaycılığı anlamama, monoton (robot benzeri) bir ses tonunu koruma veya arandığında yanıt vermeme veya yanıt vermede yavaşlama gibi iletişimde engeller.
• Hayal kurmayı bilmemek, alışkanlıklardaki küçük değişikliklerden rahatsız olmak veya bir uçağın kanadı veya sayılar gibi çok özel bir şeye çok ilgi duymak gibi davranış değişiklikleri;
• Uzun süre oturmak, ileri geri sallanmak ve belirli kelimeleri veya cümleleri tekrar tekrar tekrarlamak gibi tekrarlayıcı davranışlar.

Ek olarak, otizmli kişiler de uyumakta zorluk çekebilir ve sık sık sinirlilik veya ajitasyon yaşayabilir. Bu belirtiler o kadar hafif olabilir ki bazen fark edilmeyebilir, ancak orta ila şiddetli de olabilir, davranış ve iletişimi engelleyebilir

Otizm de teşhisi nasıl konur?

Çocuklarda ve ergenlerde otizm teşhisi, çocuk doktoru, psikolog, psikiyatrist, konuşma terapisti ve nöropsikologdan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından konulmalıdır.

Yetişkinlerde, otizm belirtileri anksiyete veya dikkat eksikliği bozukluğu gibi diğer bozukluklara benzer olduğundan tanı biraz daha zor olabilir. Bu nedenle, sosyal etkileşim ve iletişimde zorluk veya tekrarlayan davranışlar gibi belirtiler fark edildiğinde, uygun bir değerlendirmenin yapılabilmesi için bir nöropsikolog veya psikiyatriste danışılması tavsiye edilir.

Otizm genellikle hafif olabilir ve utangaçlık, dikkatsizlik veya “tuhaflık” ile karıştırılabilir. Bu nedenle şüphe durumunda bir doktora danışılarak değerlendirme yapılması ve en uygun tedavi yönteminin belirtilmesi önerilir. Unutmayın, erken tedavi otizmde hayat kalitesinin artmasına neden olmaktadır.

Otizmin nedenleri

Otizmin nedenleri henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, daha yeni yapılan araştırmalar; genetik, kalıtsal ve çevresel faktörlerin, bozukluğun gelişimi ile ilgili ana faktörler olduğunu göstermektedir. Otizmin nedenleri genel olarak şu şekildedir:

• Kalıtsal nedenler: Otizm sendromlu kardeşleri olan kişilerde otizm gelişme riski daha yüksektir.
• Genetik bozukluklar: Down sendromu, frajil X sendromu, Rett sendromu ve tüberoskleroz gibi bazı genetik bozukluklara sahip olmak otizm geliştirme şansını artırabilir.
• Çevresel faktörler: Hamilelik sırasında alkol, tütün, ilaç veya diğer ilaçların tüketimi gibi çevresel faktörler otizm geliştirme riskini artırabilir.

Ek olarak, yüksek riskli hamilelik, yaşlı ebeveynler, zorunlu doğum veya düşük doğum ağırlığı da otizm geliştirme riskini artırabilir.

Otizmin tedavisi var mı?

Otizmin tedavisi olmamasına rağmen, tedavi doğru yapıldığında kişinin yaşam kalitesini, iletişim becerilerini ve özerkliğini iyileştirmeye yardımcı olabilir.

Otizm tedavisi sadece bir doktor gözetiminde yapılmalıdır ve bireysel ihtiyaçlara göre değişiklik gösterir. Bunlar genel olarak şu şekildedir:

• Probiyotikler ve omega 3 gibi ilaç ve takviyelerin kullanımı
• Konuşma ve iletişimi geliştirmek için konuşma terapisi seansları
• Günlük aktiviteleri kolaylaştırmak için davranış terapisi
• Mesleki terapi, sosyalleşmeyi geliştirmek için.

Ayrıca, uykuyu iyileştirmeye, sinirliliği azaltmaya ve iştahı iyileştirmeye yardımcı olabilecek dengeli bir diyetin sürdürülmesi de tavsiye edilir.