Alanin Aminotransferaz (ALT) Nedir? ALT Neden Yükselir?

Karaciğer fonksiyon testlerinden biri olan ALT yani alanin aminotransferaz nedir, yüksekliği ne gibi nedenler ile meydana gelir bilinmesi gerekli olan bir sorudur. SGPT yani serum glutamik pirüvik transaminaz olarak da bilinen ALT testi, karaciğer hasarları ile ilgili bilgiler vermektedir.

Sadece karaciğer ile ilgili bilgiler vermeyen alanin aminotransferaz nedir.(alt nedir) ve başka hangi sorunlar için bilgi verir bilinmesi önem arz etmektedir. Vücutta farklı organlarda üretilen alanın aminotransferaz enziminin kandaki seviyeleri ölçülerek bazı hastalıklara tanı koymanın yanında, tanısı koyulan hastalıkları ortadan kaldırmak için de etkilidir.

Normal zamanlarda düşük olan düzeylerde yer alan alanın aminotransferaz, genelde karaciğerlerde görülen hasalı durumlarda hücrelerden açığa çıkar ve kandaki seviyesi yükselir. Karaciğer hastalıklarının dışında, birde böbrekte görülen hastalıklarda da seviyesi yükselen alanın aminotransferaz enzimi, daha az seviyelerde olsa da iskelet kasları, kalp, pankreas gibi hücrelerde görülmektedir. Bu alanlarda görülen hasarlar nedeni ile hücrelerden çıkan alanın aminotransferaz enzimi kanda yükselmektedir.

Bir kişide karaciğerlerde hasar olup olmadığına bakılmak amacı ile yapılan alanın aminotransferaz yani ALT testi net sonuçlar vermektedir. Karaciğerde oluşan hasar durumlarında iştah kaybı, halsizlik, kusma, bulantı, karın ağrısı, sarılık, kaşıntı, dışkı renginin açılması, idrar renginin koyulaşması gibi belirtiler görülmektedir.

Alanın aminotransferaz enziminin ölçülmesinin bir diğer nedeni de siroz ve hepatit gibi ciddi karaciğer hastalıklarının ölçülmesidir. Bir kişide görülen bulantı, kusma, karın ağrısı ya da sarılık gibi rahatsızlıkların temel nedeninin ne olduğunu belirlemede de Alanın aminotransferaz enzimi ölçülmektedir. Aşırı alkol kullanan kişilerin de karaciğer durumunun belirlenmesinde Alanın aminotransferaz ALT testinden yararlanılır.

Alanın aminotransferaz testi ile ölçülen ALT değerleri, testin yapılmış olduğu hastaneye ve o hastanede kullanılan metotlara ya da testin yapıldığı cihaza göre değişmektedir. Normal şartlarda erkeklerde 10 – 40 U / L arasında olan Alanın aminotransferaz enzimi değeri kadınlarda daha düşüktür ve kadınlardaki Alanın aminotransferaz oranı 7 – 35 U / L arasındadır. Çocuklarda ortalama 2 katı daha fazla görülen Alanın aminotransferaz enzimi, yaşlılarda da yetişkinlere göre biraz daha yüksek çıkabilmektedir.

Yiyeceklerin enerjiye çevrilebilmesinde ve metabolizmalarda çok önemli bir yere sahip olan Alanın aminotransferaz enzimi, farklı nedenler ile yüksek olabilmektedir. Bir kişi için yapılan ALT Alanın aminotransferaz testinin yüksek çıkması, o kişide karaciğer rahatsızlıklarının görüldüğüne işaret etmektedir.

ALT YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

Ölçülen Alanın aminotransferaz değerinin yüksek olması, kişide bazı karaciğer ya da kan hastalıklarının olduğunu göstermektedir. Ciddi hastalıkların belirtisi de olabilecek olan Alanın aminotransferaz değerlerinin önemsenmesi ve yüksekliğin temel nedenlerinin ölçülmesi gerekmektedir. ALT testinin sonucunu iskelet kasındaki hasarlar, kas içerisine yapılan enjeksiyonlar, ağır egzersizlerin yapılması, bitkisel ilaçların kullanımı, kateter takılması gibi durumlar etkileyebilmektedir.

ALT NEDEN YÜKSELİR?

ALT Alanın aminotransferaz enzim testlerinin yüksek çıkmasının birçok farklı nedeni olabilmektedir. Her nedenin belirlenmesi ve bu nedene göre en uygun tedavi yönteminin uygulanması gerekmektedir. ALT değerlerinin yüksek olmasının nedenleri aşağıda anlatılmıştır.

Alkol Tüketimi

1 haftada 21 birimden daha fazla yani günlük olarak 1 bardaktan fazla alkol tüketen erkekler ile haftada 14 birimden daha fazla alkol tüketen bayanlarda Alanın aminotransferaz değerleri yüksek çıkmaktadır. Daha uzun süre kullanımlarda etki daha da yüksek olmaktadır.

İlaç Kullanımı

Bazı rahatsızlıkla nedeni ile kullanılan ilaçlar, Alanın aminotransferaz değerlerinin yükselmesine neden olmaktadır. Bu ilaçlar şunlardır: aspirin, kolesterol ilaçları, diklofenak, valproik asit, antibiyotikler ve kalp damar ilaçları.

Karaciğer Hastalıkları

Karaciğerde meydana gelen aşağıdaki sorunlar, Alanın aminotransferaz ALT testinde değerlerin yüksek olmasına neden olmaktadır. Bu hastalıklar şunlardır:

Siroz yani karaciğer yaralanması

Karaciğer dokularının ölmesi

Vücutta normalden çok daha fazla demir bulunması

Karaciğer dokularında görülen şişme

İltihaplanma yani hepatit hastalığı

Karaciğerin yağlanması

Karaciğerdeki kan erişiminin azalması

Karaciğerde tümör ya da kanserin bulunması

Ağır Seviyede Egzersizler Yapılması

2008 yılında British Journal kaynağında yayınlanmış olan bir çalışmaya göre, yoğun derecede yapılan kas egzersizleri Alanın aminotransferaz ALT değerlerinin yükselmesine neden olmaktadır. En az Alanın aminotransferaz enzimi yüksekliği devam etmektedir. Kas yıkımı ile hafif derecedeki kas yırtılmaları buna neden olmaktadır.

Diğer Nedenler

Doku ve organlara yük binmesine neden olan durumlar, hasara neden olur ve toksin etkisi göstererek Alanın aminotransferaz ALT enziminin değerlerini yükseltir.

ALT yüksekliğinde dikkat edilmesi gerekmektedir. Öncelikle alkol nedeni ile Alanın aminotransferaz yüksekliği görülüyor ise alkolün bırakılması gerekmektedir. Bununla beraber şekersiz kahve tüketiminin artırılması Alanın aminotransferaz enziminin değerini düşürmektedir. Antioksidan etki yaratan kahve, büyük etkiler gösterir. ALT yüksekliğinde abartmamak kaydı ile egzersiz yapılması gerekmektedir. Beslenme düzenine dikkat edilmeli ve yeşil çay tüketiminin de artırılması Alanın aminotransferaz ALT değerlerinin düşmesine yardımcı olmaktadır. Kan testlerinde Alanın aminotransferaz ALT düşüklüğünün görülmesi iyi bir durumdur. Çünkü ALT değerlerinin üst değerlerden daha az olması gerekir. Bu nedenle düşük çıkan ALT değerlerinden korkulmamalıdır.